Tiết tấu là gì? Có cần thiết trong các tác phẩm âm nhạc? Trong bài viết này, Bội Ngọc sẽ nói khái quát về những vấn đề xoay quanh tiết tấu.

TIẾT TẤU LÀ GÌ?

Để tạo nên một tác phẩm âm nhạc cần có nhiều nốt nhạc khác nhau nhằm hình thành giai điệu chính của bài hát, ngoài ra, cần có sự quy định về âm thanh trước, âm thanh sau nối tiếp nhau từ đầu đến cuối bài nhạc. Tiết tấu sinh ra để làm những việc đó, nói cách khác, tiết tấu là sự sắp xếp về bố cục âm thanh với các nốt có trường độ khác nhau, tạo nên sự hài hòa cho bản nhạc.

Bên cạnh đó, tiết tấu còn được hiểu như phần hồn của bài nhạc, dựa vào lời và ý nghĩa bài hát mà tiết tấu thể hiện sẽ có tốc độ nhanh – chậm khác nhau tùy thuộc vào thông điệp truyền tải từ nhà soạn nhạc.

SỰ QUAN TRỌNG CỦA TIẾT TẤU

Tiết tấu là một yếu tố lớn trong âm nhạc nói chung và đối với người chơi đàn piano nói riêng. Tiết tấu mang ý nghĩa đóng góp rất quan trọng và không thể thiếu trong các tác phẩm âm nhạc. Không có tiết tấu, bài hát trở nên khô khan và không thể hiện cảm xúc được truyền tải trong mỗi tác phẩm. Nếu bạn không nắm được tiết tấu đồng nghĩa việc học đàn rất khó khăn và không thể thành công.

CÁCH LUYỆN TẬP TIẾT TẤU

Trường độ các nốt thường gặp

Trước khi luyện tập tiết tấu, Bội Ngọc sẽ nhắc lại tổng quát về trường độ những nốt thường gặp:

+ Nốt tròn: 4 phách

+ Nốt trắng: 2 phách

+ Nốt đen: 1 phách

+ Nốt móc đơn: 1/2 phách

Xem thêm bài viết về “Kiến thức nhạc lý về vòng tròn bậc 5”

Cách luyện tập

Để luyện tập, bạn cần nắm vững trường độ của kí hiệu các nốt. Để việc luyện tiết tấu trở nên đơn giản, việc bạn cần làm là có phương pháp đếm tiết tấu phù hợp. Ở đây, Bội Ngọc đề xuất cho bạn cách đếm như sau:

Quy ước 1/2 phách tương đương 1 lần đếm và “0” là thời gian nâng ngón tay chuẩn bị tiếp tục ấn phím, bạn hãy đếm ngay sau khi vừa ấn phím trên đàn:

+ Nốt tròn: [ấn phím] và đếm 0 – 2 – 0 – 3 – 0 – 4 – 0

+ Nốt trắng: [ấn phím] và đếm 0 – 2 – 0

+ Nốt đen: [ấn phím] và đếm 0

+ Nốt móc đơn: chỉ [ấn phím], không đếm và chơi tiếp tục nốt khác (trường hợp 2 nốt móc đơn liên tiếp, bạn chỉ cần ấn nhanh 2 phím liên tiếp như thông thường, không cần đếm “0” nối giữa các nốt)

Lưu ý: ngoài nốt móc đơn, bạn sẽ có thể gặp nốt móc đôi (1/4 phách). Lúc này bạn cần chơi các nốt móc đôi với tốc độ nhanh hơn gấp đôi so với nốt móc đơn. Song còn nhiều loại nốt móc khác phức tạp hơn nhưng ở mức độ thường xuyên gặp trong các tác phẩm, bạn chỉ cần nắm vững những kí hiệu nốt trên.

Trường độ nốt có kèm dấu chấm

Bên cạnh đó, đôi khi bạn sẽ bắt gặp một dấu chấm nhỏ bên cạnh nốt, dấu chấm được quy ước có giá trị bằng 1/2 so với kí hiệu nốt đứng trước nó. Từ đó tổng giá trị của nốt kèm dấu chấm, bạn có được trường độ nốt và cách đếm, cụ thể như:

+ Nốt tròn chấm (6 phách): [ấn phím] và đếm 0 – 2 – 0 – 3 – 0 – 4 – 0 – 5 – 0 – 6 – 0

+ Nốt trắng chấm (3 phách): [ấn phím] và đếm 0 – 2 – 0 – 3 – 0

+ Nốt đen chấm (1,5 phách): [ấn phím] và đếm 0 – 2

+ Nốt móc đơn chấm: [ấn phím] và chơi nốt kế tiếp

Xem thêm “Những kiến thức nhạc lý cơ bản cần có để dễ dàng trong việc tự học Piano”

Dấu lặng

Ngoài ra, trong các tác phẩm âm nhạc, bạn có thể sẽ dễ dàng nhận thấy có những khoảng nghỉ dài – ngắn khác nhau trước khi tiếp tục đến đoạn nhạc mới xuyên suốt tác phẩm. Trong bản nhạc, nó được hiểu là những “dấu lặng”:

+ Dấu lặng tròn: nghỉ 4 phách

+ Dấu lặng trắng: nghỉ 2 phách

+ Dấu lặng đen: nghỉ 1 phách

+ Dấu lặng đơn: nghỉ 1/2 phách

Dựa vào những yếu tố về trường độ nốt nhạc trên, bạn dễ dàng luyện tập được tiết tấu bài hát một cách chính xác thông qua những tác phẩm hoặc những đoạn trong tác phẩm đơn giản.

- Ví dụ: để đơn giản cho việc luyện tập tiết tấu, hãy chọn những bài hát thiếu nhi quen thuộc hoặc những đoạn nhạc bạn thích và cảm thấy đơn giản như: Happy Birthday; Twinkle, Twinkle Little Star; Jingle Bells..

Có thể trong thời gian đầu luyện tập, bạn sẽ xác định trường độ các nốt khá chậm, nhưng hãy cố gắng sau một thời gian luyện tập, dần sẽ hình thành phản xạ. Từ đó chơi được các tác phẩm nhanh dần và tiến bộ hơn.

Trên đây là những kiến thức về nhạc lý liên quan đến việc luyện tập tiết tấu chính xác, từ đó có thể giúp bạn dễ dàng tiến bộ về việc chơi giai điệu bài hát đúng và có hồn hơn. Hãy luyện tập tiết tấu vì nó cần thiết trên chặng đường âm nhạc. Chúc bạn luyện tập thành công!

Để giúp người mới bắt đầu học piano nhanh hơn, Bội Ngọc có thiết kế khoá học online Piano Solo Method. Trong khoá học này Bội Ngọc có thêm các mẹo hữu ích để đọc bản nhạc, xếp ngón tay nhanh hơn. Mời bạn tham khảo khoá học Piano Solo Method tại đây
Theo dõi thêm video hướng dẫn Youtube, Fanpage Bội Ngọc / tham gia Group Facebook để cập nhật nhiều kiến thức hữu ích.